Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn – Kiếp Bạc là Di sản Văn hóa Thế giới

Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn – Kiếp Bạc đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới vào ngày 12/7/2025 tại Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới ở Paris, Pháp.

Đây là Di sản Thế giới thứ 9 của Việt Nam và là Di sản liên tỉnh thứ 2, sau Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà. Quần thể này thuộc địa bàn các tỉnh Quảng Ninh, Bắc Ninh và thành phố Hải Phòng. Trải dài qua các khu vực gắn liền với sự hình thành và phát triển của Phật giáo Trúc Lâm thời nhà Trần, đặc biệt dưới sự dẫn dắt của Phật hoàng Trần Nhân Tông vào thế kỷ XIII.

Giá trị của Quần thể di sản văn hoá thế giới Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn – Kiếp Bạc

• Phản ánh câu chuyện về sự hình thành và tiếp nối bền vững của Phật giáo Trúc Lâm: Từ khởi nguồn tại Yên Tử, thông qua các trung tâm như Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc, Thiền phái Trúc Lâm đã phát triển mạnh mẽ và ảnh hưởng sâu rộng đến xã hội Việt Nam.
• Sự kết hợp độc đáo giữa nhà nước, tôn giáo và nhân dân: Quần thể di sản thể hiện mối quan hệ hài hòa giữa vương triều Trần với Phật giáo Trúc Lâm, cùng với sự tham gia của nhân dân trong việc hình thành bản sắc dân tộc Việt Nam.
• Cảnh quan linh thiêng và tương tác với thiên nhiên: Các di tích nằm trong cảnh quan núi rừng hùng vĩ, suối nguồn tâm linh, thể hiện quan niệm về đạo trị quốc, tu dưỡng tâm linh và sống hài hòa với thiên nhiên.
• Giá trị về kiến trúc, mỹ thuật và điêu khắc: Các công trình trong quần thể phản ánh sự phát triển của kiến trúc, mỹ thuật và điêu khắc Việt Nam qua nhiều thế kỷ, thể hiện tài năng sáng tạo nghệ thuật của dân tộc.
• Ý nghĩa lịch sử và tinh thần yêu chuộng hòa bình, độc lập: Quần thể này gắn liền với các sự kiện lịch sử quan trọng, đặc biệt là triều đại nhà Trần với ba lần chiến thắng quân Nguyên Mông, thể hiện tinh thần bảo vệ đất nước, yêu chuộng hòa bình và tự cường dân tộc.

Thành phần của quần thể di sản văn hoá thế giới Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn – Kiếp Bạc

Quần thể bao gồm 12 cụm di tích thuộc 6 Di tích Quốc gia đặc biệt.

Khu di tích lịch sử và danh thắng Yên Tử (Quảng Ninh)

• Chùa Hoa Yên: Đây là trung tâm tu hành của Phật hoàng Trần Nhân Tông, nơi Thiền phái Trúc Lâm được hình thành và phát triển. Chùa nằm trên sườn núi Yên Tử, mang vẻ đẹp cổ kính và trang nghiêm giữa thiên nhiên hùng vĩ.

Googe maps: https://maps.app.goo.gl/xEGVfo2pqHFiQaJXA

• Am Ngọa Vân: Là nơi Phật hoàng Trần Nhân Tông nhập niết bàn, được coi là thánh địa thiêng liêng nhất của Thiền phái Trúc Lâm. Am nằm ở vị trí cao, hiểm trở, mang đến cảm giác thanh tịnh và thoát tục.

Google maps: https://maps.app.goo.gl/iwEgAHt5jXTo6cE88

• Chùa Đồng: Nằm trên đỉnh núi Yên Tử, là ngôi chùa bằng đồng lớn nhất Việt Nam. Đây là điểm đến cuối cùng trong hành trình hành hương lên Yên Tử, nơi du khách có thể chiêm ngưỡng toàn cảnh núi rừng hùng vĩ và cảm nhận sự linh thiêng.

Google maps: https://maps.app.goo.gl/vo5LN2qnikodUg8N6

• Chùa Lân: Trung tâm giảng pháp, đào tạo tăng tài và tổ chức các hoạt động Phật sự quan trọng của Thiền phái Trúc Lâm.

Google maps: https://maps.app.goo.gl/96BAqNFxSKc1rfSN8

• Các điểm thiền định cổ trên tuyến hành hương Yên Tử: Bao gồm nhiều di tích nhỏ, am thờ, tháp cổ… phản ánh quá trình tu tập và phát triển của Phật giáo Trúc Lâm trong không gian rừng thiêng.
• Thái Miếu: Nơi thờ tự các vị vua Trần, thể hiện sự gắn kết giữa vương triều và Phật giáo Trúc Lâm.

Google maps: https://maps.app.goo.gl/DbCaQHKQtJLpoz5K6

• Bãi cọc Bạch Đằng: Mặc dù là di tích lịch sử vật thể, nhưng việc đưa bãi cọc Bạch Đằng vào quần thể này cho thấy tư tưởng “nhập thế” của Phật giáo Trúc Lâm, không chỉ dừng lại ở tu tập tâm linh mà còn gắn liền với vận mệnh dân tộc, tinh thần bảo vệ hòa bình và độc lập.

Google maps: https://maps.app.goo.gl/aPDfdKY52dWjyt6D6

Chùa Vĩnh Nghiêm (Bắc Ninh)

• Chùa Vĩnh Nghiêm: Được mệnh danh là “chốn tổ” của Thiền phái Trúc Lâm, nơi lưu giữ hàng ngàn mộc bản kinh Phật quý giá. Các mộc bản này đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thuộc Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á – Thái Bình Dương từ năm 2012. Chùa Vĩnh Nghiêm đóng vai trò quan trọng trong việc truyền bá và phát triển Phật giáo Trúc Lâm, là nơi các vị tổ sư giảng kinh, biên soạn sách và đào tạo tăng tài.

Google maps: https://maps.app.goo.gl/W5fMgAEM1brVwciB8

Khu di tích Côn Sơn – Kiếp Bạc (Hải Phòng)

• Chùa Côn Sơn: Nơi tu hành của Tam tổ Huyền Quang, một trong ba vị tổ của Thiền phái Trúc Lâm. Chùa Côn Sơn là một trung tâm phát triển tư tưởng nhập thế của thiền phái, với những công trình kiến trúc cổ kính và cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp. Điểm nổi bật là “Bàn cờ tiên”, một khu đất bằng phẳng trên đỉnh núi, gắn liền với nhiều truyền thuyết.

Google maps: https://maps.app.goo.gl/TjZTtJ5BhU9rGKgQ8

• Đền Kiếp Bạc: Nơi thờ tự Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn, vị anh hùng dân tộc vĩ đại. Đền Kiếp Bạc là biểu tượng của sự kết hợp giữa tinh thần hộ quốc an dân và tư tưởng Phật giáo Trúc Lâm, thể hiện sự đồng hành giữa tôn giáo và dân tộc trong việc xây dựng và bảo vệ đất nước.

Google maps: https://maps.app.goo.gl/rjcwYznnByAcXoDRA

• Chùa Thanh Mai: Gắn liền với cuộc đời và sự nghiệp của Thiền sư Pháp Loa, vị tổ thứ hai của Thiền phái Trúc Lâm. Nơi đây là nơi ngài tu hành, biên soạn kinh sách về đạo Phật, góp phần quan trọng vào việc phát triển giáo lý Trúc Lâm.

Google maps: https://maps.app.goo.gl/D8xPfB1asPu7GuJD7

Tiềm năng phát triển du lịch của quần thể di sản văn hoá thế giới Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn – Kiếp Bạc

Việc quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn – Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới vào ngày 12/7/2025 mang lại nhiều tiềm năng to lớn cho phát triển du lịch Việt Nam.

Thúc đẩy du lịch văn hóa và tâm linh

• Tăng sức hút quốc tế: Danh hiệu Di sản Thế giới nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ du lịch toàn cầu, thu hút du khách quốc tế yêu thích khám phá văn hóa, lịch sử và tâm linh. Yên Tử, trung tâm của Phật giáo Trúc Lâm, cùng các di tích như Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc, mang giá trị lịch sử và tâm linh độc đáo, đặc biệt hấp dẫn với du khách từ các nước châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, nơi Phật giáo Đại thừa phổ biến.
• Du lịch hành hương: Các ngôi chùa như chùa Đồng (Yên Tử), chùa Vĩnh Nghiêm, và các lễ hội truyền thống tại Côn Sơn – Kiếp Bạc thu hút hàng triệu lượt khách hành hương mỗi năm. Danh hiệu UNESCO sẽ tăng cường quảng bá các lễ hội này, như lễ hội Yên Tử (mùng 10 tháng Giêng) hay lễ hội Kiếp Bạc, tạo cơ hội phát triển các tour du lịch tâm linh chuyên sâu.

Phát triển du lịch sinh thái và bền vững

• Khám phá cảnh quan thiên nhiên: Quần thể di tích nằm trong các khu vực có cảnh quan núi non hùng vĩ (Yên Tử, Côn Sơn) và hệ sinh thái phong phú, tạo điều kiện phát triển các sản phẩm du lịch sinh thái, như leo núi, tham quan rừng, hoặc trải nghiệm thiền định trong không gian thiên nhiên thanh tịnh.
• Du lịch bền vững: Danh hiệu UNESCO đi kèm với các cam kết bảo tồn di sản theo Công ước 1972, khuyến khích Việt Nam phát triển du lịch xanh, bảo vệ môi trường và cảnh quan tự nhiên. Điều này đáp ứng xu hướng toàn cầu về du lịch có trách nhiệm, thu hút du khách quan tâm đến bảo tồn văn hóa và thiên nhiên.

Kích thích kinh tế địa phương

• Tăng trưởng kinh tế du lịch: Sự công nhận của UNESCO sẽ tăng lượng khách du lịch trong và ngoài nước đến các tỉnh Quảng Ninh, Bắc Ninh, Hải Dương, thúc đẩy các ngành dịch vụ liên quan như lưu trú, ăn uống, vận chuyển và thủ công mỹ nghệ. Ví dụ, các đặc sản địa phương như vải thiều Thanh Hà, trà sen Kiếp Bạc, hoặc các sản phẩm lưu niệm từ làng nghề truyền thống sẽ có cơ hội phát triển.
• Tạo việc làm: Du lịch tăng trưởng kéo theo nhu cầu về hướng dẫn viên, nhân viên dịch vụ, nghệ nhân, và các ngành nghề liên quan, góp phần cải thiện đời sống người dân địa phương.

Quảng bá văn hóa và bản sắc dân tộc

• Giới thiệu văn hóa Việt Nam: Quần thể di tích là minh chứng sống động cho sự giao thoa giữa Phật giáo, Nho giáo, Đạo giáo và tín ngưỡng bản địa, thể hiện tinh thần “Cư trần lạc đạo” của Phật hoàng Trần Nhân Tông. Điều này giúp quảng bá bản sắc văn hóa Việt Nam ra thế giới, đặc biệt là giá trị nhân văn, hòa hiếu của Phật giáo Trúc Lâm.
• Giao lưu văn hóa quốc tế: Danh hiệu UNESCO tạo cơ hội tổ chức các sự kiện văn hóa quốc tế, như hội thảo, triển lãm, hoặc lễ hội, thu hút các nhà nghiên cứu, du khách và nhà đầu tư, góp phần nâng cao hình ảnh Việt Nam như một điểm đến văn hóa toàn cầu.

Hợp tác liên vùng và phát triển cơ sở hạ tầng

• Liên kết vùng: Quần thể di tích nằm trên ba tỉnh, tạo động lực cho hợp tác liên vùng trong phát triển du lịch, xây dựng các tuyến du lịch liên tỉnh kết nối Yên Tử với Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn – Kiếp Bạc, và các điểm đến lân cận như Vịnh Hạ Long (cũng là Di sản Thế giới).
• Cải thiện cơ sở hạ tầng: Để đáp ứng lượng khách tăng, các địa phương sẽ đầu tư vào cơ sở hạ tầng như giao thông (đường bộ, cáp treo), khách sạn, nhà hàng, và các dịch vụ hỗ trợ, nâng cao trải nghiệm du khách và tạo điều kiện cho du lịch dài ngày.

Tăng cường bảo tồn và giáo dục

• Bảo tồn di sản: Danh hiệu UNESCO yêu cầu các kế hoạch bảo tồn nghiêm ngặt, giúp bảo vệ các di tích, mộc bản, và cảnh quan khỏi xuống cấp. Điều này đảm bảo giá trị văn hóa được lưu truyền lâu dài, đồng thời tạo cơ hội giáo dục cộng đồng và du khách về lịch sử, văn hóa Việt Nam.
• Nâng cao nhận thức: Các chương trình giáo dục và trải nghiệm tại di sản (như tham quan mộc bản Vĩnh Nghiêm, tìm hiểu về Trần Nhân Tông) sẽ khuyến khích thế hệ trẻ và du khách quốc tế hiểu sâu hơn về lịch sử và văn hóa Việt Nam.

Việc được công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới mở ra cơ hội vàng để Việt Nam phát triển du lịch văn hóa, tâm linh và sinh thái, đồng thời quảng bá bản sắc dân tộc và thúc đẩy kinh tế địa phương. Với chiến lược phát triển bền vững, quần thể Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn – Kiếp Bạc có thể trở thành biểu tượng du lịch toàn cầu, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Xem thêm bài : https://daodulich.com/du-lich-viet-nam-qua-28-hanh-trinh-di-san/

Thông tin tham khảo thêm

• Tác giả: https://nguyenthanhcong.name.vn
• Dịch vụ du lịch: Dịch Vụ Du Lịch
• Cẩm nang du lịch: Cẩm Nang Du Lịch